انواع هواپیمای مسافربری – دسته بندی براساس برد و اندازه

اگر بخواهید به یک تعریف کاملا معمولی از هواپیما بسنده کنید از چه جمله ای استفاده می کنید؟ تعریف شما نه باید یک تعریف خیلی ساده و پیش افتاده باشد و نه باید یک تعریف پیچیده و کاملا علمی. بهترین تعریفی که ما در توصیف و تعریف هواپیما پیدا کردیم این تعریف بود:

هواپیما نوعی از ماشین هوایی است که توسط موتوری از نوع جت و یا پیستونی به پرواز در می آید.

اما این یک تعریف کلی از تمام هواپیماهایی که می شناسید است. هواپیماها در کاربردهای مختلف، اندازه ها و انواع دسته بندی مورد استفاده قرار می گیرند. هواپیماها از نظر کاربرد به دسته های اصلی تفریحی و گردشگری، حمل و نقل عمومی، نظامی و امداد و نجات و تحقیقاتی و جاسوسی تقسیم می شوند. اما هواپیماهای حمل و نقل عمومی یا همان هواپیمای مسافربری به خودی خود از نظر ابعاد و برد دارای چندین نوع دسته بندی است. در ادامه انواع هواپیمای مسافربری را معرفی می کنیم.

انواع هواپیمای مسافربری

منظور ما از انواع هواپیمای مسافربری مدل این هواپیماها نیست. هواپیماهای مسافربری از نظر اندازه هواپیما و میزان برد در دسته های متفاوتی قرار می گیرند. دسته بندی ابعاد هواپیماها میزان ظرفیت و بزرگی آن ها را مشخص می کند و دسته بندی بر اساس برد مشخص می کند که هر دسته از هواپیماها قادر هستند در هر پرواز چه مسیری را طی کنند.

انواع هواپیمای مسافربری از نظر ابعاد و اندازه هواپیما

هواپیماهای مسافربری از نظر اندازه به دو دسته تقسیم می شوند.

1. هواپیماهای پهن پیکر
2. هواپیماهای باریک پیکر

هواپیماهای پهن پیکر (دو راهرویی)

به دسته اول هواپیماهای دو راهرویی هم گفته می شود. در واقع در بخش مسافرین هواپیماهای پهن پیکر دو راهرو وجود دارد و این هواپیماها از عرض بیشتری برخوردارند. عرض هواپیماهای پهن پیکر به طور معمول در حدود ۵ الی ۶ متر است. تعداد صندلی هایی که در یک ردیف سالن مسافران در کنار یکدیگر قرار می گیرند حدود ۷ تا ۹ صندلی است. البته در حال حاضر بزرگترین هواپیمای جهان با عرض بیش از ۶ متری خود این امکان را فراهم کرده که ۱۱ مسافر در یک ردیف کنار یکدیگر (به صورت پهلو به پهلو) بنشینند. در این هواپیماها امکان حمل بار بیشتری هم وجود دارد. لازم به ذکر است که در بسیاری از موارد از این هواپیماها به عنوان هواپیمای باربری استفاده می شود.

همانطور که اشاره کردیم میزان حمل مسافر در هواپیماهای دو راهرویی نسبت به هواپیماهای یک راهرویی بیشتر است و عموما توانایی حمل ۲۰۰ تا ۸۵۰ مسافر در این نوع هواپیماها وجود دارد. هدف اصلی تولید انواع هواپیمای مسافربری پهن پیکر امکان حمل مسافر بیشتر و در نتیجه سود بیشتر برای شرکت های هواپیمایی است. نکته جالب در مورد صندلی های هواپیماهای پهن پیکر این است که شرکت های هواپیمایی در مسیرهای طولانی از صندلی های کمتر و در سفرهای کوتاه از صندلی های بیشتر استفاده می کنند. کم کردن صندلی ها در سفرهای طولانی به منظور آسایش و راحتی بیشتر مسافران صورت می گیرد.

در جدول زیر برخی از مشهورترین و بهترین هواپیماهای پهن پیکر را معرفی کرده ایم:

هواپیماهای باریک پیکر (یک راهرویی)

هواپیماهای باریک پیکر هم دسته دوم انواع هواپیمای مسافربری از نظر اندازه و ابعاد است که به آن هواپیمای یک راهرویی گفته می شود. برای نامگذاری این دسته از هواپیماها از نام های لاغر پیکر و تک راهرو هم استفاده می شود. در این هواپیما که عرضی در حدود ۳ تا ۴ متر دارند از ۲ تا ۶ صندلی در یک ردیف استفاده می شود.

در بیشتر موارد هواپیماهای باریک پیکر برد پرواز کوتاه‌تری هم دارند. این هواپیماها معمولا برای پروازهای طولانی و بین قاره‌ای مورد استفاده قرار نمی گیرند.

بدیهیست که هواپیماهای باریک پیکر توانایی حمل مسافر کمتری را دارند. بزرگترین هواپیمای باریک پیکری که تا کنون ساخته شده توانایی حمل ۲۸۹ نفر را دارد، این در حالی است که هواپیماهای پهن پیکر قادر به حمل حداکثر ۸۵۰ مسافر هم هستند. اما در مقابل، تعداد هواپیماهای باریک پیکر بسیار بیشتر از هواپیماهای پهن پیکر است.

در جدول زیر هم می توانید تعدادی از انواع هواپیمای مسافربری باریک پیکر را مشاهده کنید:

انواع هواپیمای مسافربری بر اساس برد مسافتی

یکی دیگر از تقسیم بندی های مهمی که انواع هواپیمای مسافربری را بر اساس آن دسته بندی می کنند برد مسافتی هواپیماست. بر این اساس هواپیماها به ۴ دسته اصلی زیر تقسیم و دسته بندی می شوند:

1. هواپیماهای کوتاه برد
2. هواپیماهای میان برد
3. هواپیماهای بلند برد (دوربرد)
4. هواپیماهای ماورای دوربرد

هواپیماهای کوتاه برد

در مسیرهای پروازی، پروازهایی که در کمتر از ۳ ساعت انجام شود به هواپیماهای کوتاه برد سپرده می شود. در واقع مسیرهایی که از ۳۲۰۰ کیلومتر کمتر باشند در این دسته قرار می گیرند.

برخی از هواپیماهایی کوتاه برد ایران شامل موارد زیر است:

هواپیماهای میان برد

این هواپیماها مسیرهای بین ۳۲۰۰ تا ۶۴۰۰ را طی می کنند. در واقع مسیرهای پروازی که مدت زمان سفر در آن ها بین ۳ تا ۶ سال به طول می انجامد توسط هواپیماهای میان برد انجام می گیرد. بیشتر این هواپیماها در دسته هواپیماهای باریک پیکر قرار دارند. در جدول زیر نام برخی از این هواپیماها را خواهید دید:

هواپیماهای بلند برد (دوربرد)

اما مسیرهای پروازی که سفر در آن ها بین ۶ تا ۱۲ ساعت طول می کشد را هواپیماهای بلند برد یا همان دوربرد عهده دار هستند. این پروازها معمولا مسافتی بین ۶۴۰۰ تا ۱۲۸۰۰ کیلومتر دارند. بیشتر این هواپیماها در دسته هواپیماهای پهن پیکر قرار دارند.

در جدول زیر نام برخی از مشهورترین هواپیماهای دوربرد را آورده ایم:

هواپیماهای ماورای دوربرد

این دسته از هواپیماها برای طولانی ترین مسیرها مورد استفاده قرار می گیرند. عموما پروازهای میان قاره ای توسط هواپیماهای ماورای دوربرد انجام می گیرند. این هواپیماها قادرند مسیرهای بیش از ۱۲ ساعته را پرواز کنند و با کمترین میزان توقف سفرهای مدوامی را انجام دهند. برخی از بهترین و مشهورترین هواپیماهای ماورای دوربرد در جدول زیر معرفی شده است: