راهنمای سفر به مشهد، پایتخت فرهنگ اسلامی دنیا

با اینکه هریک از شهرهای ایران دارای جاذبه های خاص خود هستند، اما همین که اسم مشهد می آید همه ناخودآگاه جذب این شهر مقدس و بارگاه امام هشتم می شوند. مشهد شهر بسیار زیبا و خاصی است با اینکه جاذبه اصلی آن همان گنبد طلای اما رضاست، اما دارای جاذبه های توریستی و گرشگری بسیاری نیز هست. در مقاله راهنمای سفر به مشهد، پایتخت فرهنگ اسلامی دنیا با ما همراه باشید تا با اطلاعاتی کامل؛ جاذبه های گردشگری آن را بهتر بشناسیم.

مشهد، شهر سپهسالار ایرانی

شهر مشهد در منطقه بزرگ خراسان و استان خراسان رضوی قرار دارد. مشهد در شمال شرقی کشور جای دارد و از بخش های شمالی به شهرستان کلات، از بخش های غربی به منطقه مرزی درگز، از غرب به نیشابور و چناران و از شرق به سرخ و تربت جام پیوند خورده است. شهر مشهد به ۴ بخش مرکزی، احمد آباد، رضویه و طرقبه تقسیم شده و شهرهای مشهد، ملک آباد، رضویه، طرقبه و شاندیز را در خود دارد. شهرها و مناطقی دیدنی که پاسخگوی هر نوع سلیقه در سفرها هستند و انگیزه های خرید بلیط هواپیما تهران به مشهد را برای شما کامل می کنند.

مردم مشهد به زبان فارسی تکلم می کنند و لهجه مشهدی دارند که سرشار از واژه های کهن زبان فارسی است. در بحث غنای کلامی این منطقه می توانیم به ادبیات اصیل و کهن شاعران بزرگی مانند حکیم ابوالقاسم فردوسی، عطار و خیام نیشابوری اشاره کنیم. مشهد همچنین در سال ۱۳۸۸ به عنوان پایتخت معنوی کشور انتخاب شد و در سال ۲۰۱۷ نیز پایتخت فرهنگی جهان اسلام شد.

مروری کوتاه بر تاریخ پرفراز و نشیب شهر مشهد

مشهد از گذشته بخاطر داشتن آب و هوایی بسیار مناسب منطقه ای بکر برای زندگی و سکونت انسان ها به شمار می رفت. در گذشته در منطقه مشهد کنونی اقوامی غیر آریایی سکونت داشتند و از معروف ترین شهر های تاریخی مشهد باید به شهر توس اشاره کنیم. توس علاوه بر اینکه شهر سپهسالار ایرانی بوده است، زادگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی نیز هست که در گذشته و در زمان حکومت عثمانیان، به دست اعراب فتح شد.

در این دوره مرکز منطقه توس شهر تابران بود و آبادی هایی مانند نوقان و سناباد بخش های مهم منطقه توس را تشکیل می دانند و امروزه نیز از بخش های شهر مشهد اند. از بناهای باشکوه و قدیمی مشهد می توانیم به باغی اشاره کنیم که حمید بن قخطبه طائی در دوران حکومت هارون عباسی بنا نهاد. این باغ محل دفن هارون عباسی نیز هست و گفته می شود در سال ۱۹۳ هجری زمانی که هارون برای سرکوب شورش سمرقند به این منطقه عازم بود بیمار شد و درگذشت و در این باغ به خاک سپرده شد.

پس از هارون حکومت به مامون عباسی می رسد و به اصرار فراروان امام رضا (ع) را به شهر توس می آورد و در نهایت در منزل امیر سناباد مسموم شده، به شهادت می رسد. پیکر امام رضا در نزدیکی قبر هارون به خاک سپرده می شود و نام مشهد از آن روزگار برروی این منطقه گذاشته می شود. مشهد الرضا یعنی محل شهادت رضا؛ نامی که امروزه بر سر زبان مردم کشور است.

آب و هوای شهر مشهدالرضا

به لحاظ آب و هوایی مشهد دارای آب و هوایی معتدل و نسبتا سرد و خشک است. مشهد در منطقه مرزی شمال و جنوب خراسان قرار دارد و جبهه های آب و هوایی مختلفی بر این منطقه حاکم است. بیشتر بخش های دشت مشهد و نیشابور اقلیمی سرد و خشک دارند و در بخش هایی که به قوچان می رسیم آب و هوا نیمه خشک و سرد می شود. در ادامه راه به سمت بینالود و هزار مسجد اما آب و هوا کاملا به سمت سرد و مرطوب می رود. پس باید منطقه مشهد را شهری با آب هوایی مختلف در نظر بگیریم. بیشترین دما ثبت شده برای مشهد ۴۳ درجه و کمترین آن نیز ۱۵ درجه است.

اطلاعات کلی در سفر به مشهد

کد شهر مشهد ۰۵۱ بوده و دارای فاصله ای نزدیک به ۹۰۰ کیلومتری از تهران است. اگر بخواهید با هواپیما به مشهد سفر کنید مدت زمانی ۱٫۵ ساعته در سفر خواهید بود. خوشبختانه راه های دسترسی به مشهد بسیار متنوع اند و تمام راه های زمینی و هوایی پیش روی شماست.

می توانید با خرید بلیط قطار تهران به مشهد، مدت زمانی ۱۲ ساعته با قطار های معمولی و یا ۷ ساعته با قطار های سریع السیر را پیش رو داشته باشید. همچنین اگر بخواهید با خودرو سفر کنید و بدون توقف به حرکت خود ادامه دهید نزدیک به ۱۰ ساعت در جاده خواهید بود.

جاذبه های گردشگری و توریستی مشهد

مشهد را همه با حرم اما رضا و مجموعه های اطرافش می شناسند. همچنین با مقبره شاعر بزرگ ایرانی، فردوسی بزرگ که زبان احیاکننده زبان پارسی بود. اما شهر مشهد جاذبه های دیدنی بسیار زیادی دارد و تنها محدود به همین موارد نیست، پس برویم به سراغ جاذبه های دیدنی شهر مشهد تا اطلاعات کامل تری در مورد آن در اختیار شما بگذاریم. البته اگر در سفر خود به مشهد به دنبال اطلاعات و آدرس دقیق بهترین مراکز خرید شهر مشهد هستید، پیشنهاد می کنیم مقاله ۱۰ مرکز خرید معروف مشهد را نیز مطالعه کنید.

حرم امام رضا علیه السلام، خاص ترین جاذبه مشهد

حرم امام رضا (ع) در مرکز شهر مشهد قرار دارد و از مقدس ترین مکان ها بین مردم کشورمان است. حرم امام رضا به غیر از جای دادن پیکر پاک اما هشتم در خود دارای جاذبه های دیگری نیز مسجد گوهر شاد است و به عنوان بزرگترین مسجد جهان و دومین مسجد به لحاظ تعداد گنجایش افراد به حساب می آید.

حرم امام رضا (ع) را می توانیم به عنوان بهترین نمونه از تلفیق هنر اسلامی و ایرانی بدانیم و کهن ترین بخش های آن به تاریخی به سال های  هجری قمری یعنی سال های ۱۲۳۰ دارد. بازسازی و گسترش بنای حرم مطهر امام رضا (ع) از دوره های تیموریان آغاز شد و بسیاری از بناهای کهن شهر توس، هرات و نیشابور نیز در همین زمان به وجود آمده اند. بسیاری از سازه‌ های این حرم مقدس، از دوره صفویان به ویژه شاه طهماسب صفوی به جا مانده است.

در ادب فارسی روضه به معنی باغ و گلستان و گلزار است و محل مضجع و در برگیرنده پیکر علی بن موسی‌ الرضا را روضه منوره می‌ خوانند. این مکان شامل فضایی مربع شکل که مساحت آن ۱۸۹ متر مربع بوده که از این فضا ۱۵ تا ۱۷ متر مربع آن مساحت ضریح می‌ باشد. روضه منوره از طریق چهار صفه بزرگ در چهار جانب به داخل و خارج حرم مرتبط می‌ شود.

مقبره فردوسی؛ شاعر بزرگ ادب فارسی

در مشهد و در شهر توس می توانید به دیدار مقبره حکیم ابوالقاسم فردوسی بروید. این مقبره در فاصله ۲۰ کیلومتری شمال شهر مشهد قرار دارد و موزه توس در آن الهام گرفته شده از سبک و سیاق معماری دوره هخامنشیان است. شباهت بنای مقبره با آرامگاه کوروش بسیار زیاد است که به دستور انجمن آثار ملی ایران در سال ۱۳۴۳ آغاز شد و به نظارت مهندس هوشگن سیحون در سال ۱۳۴۷ به اتمام رسید.

نمای بیرونی باغ تمثال هایی هخامنشی دارد و بهترین نمونه از هنر باستانی هخامنشی را می توانید در سر ستون ها و ستون های باغ ببینید. همچنین اشعاری از حیکم فردوسی نیز برروی ستون های نگاشته شده و بهترین نمونه در معرفی اوست. مقبره فردوسی نمونه بسیار غنی برای نمایش هنر باستانی ایران است. در نمای درونی مقبره سبک معماری حال و هوایی اشکانی دارد و ۲۰ ستون مرمری در پایین و ۸ ستون نیز در بخش فوقانی آن وجود دارد. در بخش هایی از آرمگاه نیز دیوار نگارهایی از فریدون صدیقی نصب شده که صحنه هایی از شاهنامه را به تصویر کشیده است.

مجموعه کوه سنگی، بنایی به سبک کاخ کلات نادری

پارک کوه سنگی در مشهد، بعد از پارک ملت؛ دومین پارک بزرگ شهر مشهد است. کوه سنگی در جنوب غربی مشهد و انتهای خیابانی به همین نام قرار دارد. در حقیقت کوه سنگی قدیمی ترین بخش شهر و یکی از روستاهای قدیمی مشهد است که در حاشیه کوه هایی مرتفع ساخته شده.

در بحث قدمت این منطقه باید این نکته را اضافه کنیم که شاه عباس صفوی در سن ۱۶ سالگی و در این منطقه تاج گذاری کرده است. کوه سنگی با صخره هایی زیبا و استفاده از آب در نما، منظره ای بسیار زیبا را به وجود آورده است. این پارک در گذشته بخشی ازشهر نبود و بعد از ساخت و ساز های انجام شده و گسترش مشهد، کوه سنگی نیز به حوزه شهر رسید و جزیی از مشهد شد.

آرامگاه نادرشاه افشار یا باغ نادری

آرمگاه نادرشاه افشار بنایی به یادبود نادر شاه است که قوام السلطنه در اواخر عهد قاجار و سال های ۱۲۹۶ خورشیدی بنا کرد. این بنا در منطقه یکی از قبرستان های ویران شده نادری قرار دارد و به دستور قوام آرامگاهی جدید برای نادرشاه در آن ساخته شد. البته در همان زمان استخوان های نادر از تهران به این مقبره انتقال داده شد.

مقبره کنونی نادرشاه در ضلع شمال غربی چهارراه شهدا یا همان نادری سابق قرار دارد و بعد از حرم امام رضا از مهمترین مکان های تاریخی-توریستی شهر مشهد است. طراح این مقبره مهندس سیحون بوده و مجسمه ها را نیز هنرمند بزرگ کشور ابوالحسن صدیقی ساخته است.

پارک وکیل آباد، قدیمی ترین پارک شهر

باغ وکیل آباد از پارک های قدیمی شهر مشهد است و در گذشته ملک شخصی فردی به نام حسین آقای ملک بوده است که بعدا وقف شده و به عموم تعلق می گیرد. باغ وکیل آباد در جنوب غربی شهر و انتهای بلواری به همین نام، یعنی وکیل آباد قرار دارد. وکیل آباد در گذشته به نام میرطراز نیز شناخته می شد و در سال ۱۳۴۸ وقف شده است.

خانه تاریخی ملک، بنایی بجا مانده از عهد قاجار

خانه ملک بنایی بجا مانده از دوره قاجار است و از جمله آثار ملی کشور است و در سال ۱۳۷۷ به عنوان اثری ملی به ثبت رسید. این بنا یکی از بهترین نمونه های معماری دوره قاجار در مشهد و کشور به حساب می آید. خانه تاریخی ملک در گذشته بسیار بزرگتر بود، اما متاسفانه در حال حاضر تنها بخش های داخلی آن بجا مانده و بنایی در دوطبقه است.

در بخش های بالایی سقف هایی مشبک و نمایی چوبی و منبت کاری شده وجود دارد.  خانه ملک امروزه مرکز هنرهای سنتی میراث فرهنگی و گردشگری خراسان رضوی است. گفتنی است حمام خانه ملک تنها نمونه حمام تاریخی خصوصی دوره خود در شهر مشهد معرفی شده است.

پارک ملت مشهد، بزرگترین پارک شهر

یکی دیگر از پارک های معروف شهر مشهد؛ پارک ملت است که مساحتی ۷۲ هکتاری دارد. در پارک ملت بزرگترین چرخ و فلک خاورمیانه نیز قرار دارد. در بخش های مختلف این پارک، مانند بخش شرقی، یک شهر بازی بزرگ و قدیمی نیز هست که تمام مردم قدیمی شهر از آن خاطره دارند.

جالب توجه است که پارک ملت اولین شهر بازی در کشور است که عضو اتحادیه جهانی شهر بازی های استاندارد دنیاست. پیشنهاد می کنیم در سفر خود به مشهد حتما سری هم به پارک ملت بزنید و چرخ و فلک ۸۰ متری آن را ببینید.

در این مقاله سعی کردیم تا تعدادی از معروف ترین مکان های دیدنی مشهد را به شما معرفی کنیم، اما همانطور که انتظار دارید؛ جاذبه های دیدنی مشهد بسیار بیشتر از این تعداد است. اگر به دنبال اطلاعات بیشتری هستید بهتر است نگاهی هم به مقاله بهترین مکان های تفریحی مشهد – تجربۀ سفری خاطره‌انگیز بیاندازید.